آیا سرمایه گذاری چین «تله بدهی» ایجاد می‌کند؟

به عنوان مثال، روزنامه «نیویورک تایمز» اخیراً با انتشار مقاله‌ای مدعی شد که بدهی عظیم قاره آفریقا مانع توسعه و تشدید بی‌ثباتی اجتماعی این قاره شده است. مسئله این نیست که کشورهای آفریقایی چقدر وام گرفته‌اند، بلکه مهم این است که از چه کسی وام گرفته‌اند. سرمایه گذاری چین بحران بدهی آفریقا را تشدید کرده است و چین تمایلی به کاهش بدهی به کشورهای آفریقایی ندارد.

آیا چین تمایلی به کاهش بدهی به کشورهای آفریقایی ندارد؟ کاملا برعکس! چین بیشترین سهم را در پاسخ به طرح تعلیق بدهی گروه 20 داشته است. چین به منظور اجرای کامل طرح تعلیق بدهی G20، با 19 کشور آفریقایی توافقنامه‌های تعلیق بدهی را امضا کرده یا در این خصوص به اجماع رسیده است. گزارش بانک توسعه آفریقا خاطرنشان کرد که میزان تعلیق بدهی چین در چارچوب طرح تعلیق بدهی G20 از حجم کل کشورهای G7 بیشتر شده است. طبق تحقیقات موسسه چین-آفریقا  دانشگاه جان هاپکینز ایالات متحده، چین 63 درصد از سهم  تعلیق بدهی در گروه 20 را به خود اختصاص داده است.

این ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی هستند که واقعاً نیاز به اجرای طرح تعلیق بدهی آفریقا دارند. آمارهای بانک جهانی نشان می‌دهد که از کل بدهی خارجی آفریقا، تقریباً سه چهارم بدهی‌های موسسات مالی چندجانبه و طلبکاران تجاری را تشکیل می‌دهد. آمریکا بزرگترین سهامدار بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول است و سرمایه مالی ایالات متحده و اروپا بزرگترین طلبکار تجاری کشورهای آفریقایی است.

در حال حاضر رشد اقتصاد جهانی کُند است و سرمایه گذاری خارجی منبعی کمیاب است که کشورها برای آن رقابت می‌کنند. دولت جدید ایران به وضوح متوجه این واقعیت است. «مسعود پزشکیان»، رئیس جمهور ایران اخیرا در مصاحبه تلویزیونی با مردم  گفت که ایران به ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی برای رسیدن به ۸ درصد رشد اقتصادی نیاز دارد. وی افزود: باید نخبگان و سرمایه گذاران و تولیدکنندگان را ببینیم و برای آنها احترام قائل شویم؛ در سفر به نیویورک تلاش داریم از ایرانیان خارج از کشور دعوت به بازگشت یا لااقل سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشیم.

بیشتر شرکت‌های برجسته چینی به خارج از کشور راه یافته‌اند. ظرفیت تولید باکیفیت چین نقش بسزایی در ارتقای رشد اقتصادی، افزایش فرصت‌های شغلی، بهبود استانداردهای صنعتی و پرورش استعدادهای بومی داشته و مورد استقبال کشورهای جهان از جمله کشورهای آفریقایی قرار گرفته است. ایالات متحده و سایر کشورهای غربی بارها علیه سرمایه گذاری‌های چین در خارج  سیاه‌نمایی کرده‌اند؛ این نشان می‌دهد آنها اعتماد به نفس برای رقابت با چین در زمینه‌هایی مانند زیرساخت‌ها و انرژی‌های نو را از دست داده‌اند.